Een stedentrip naar Sofia wordt vaak gelauwerd als de ultieme low budget citytrip naar een verrassende stad, tezamen met een uiteenzetting van altijd dezelfde highlights. Maar is het eigenlijk wel de moeite waard om een citytrip Sofia te doen? En wat kun je dan doen? We zochten het uit en delen onze ervaring.
Sofia verdient geen schoonheidsprijs
Enkelbrekers zijn het, de stoepen van Sofia. Een deel is verzakt, gebroken of ontbreekt. Of een klont beton zorg soms voor wat opvulling van de gaten. Grauwe gevels vol gekliederd met ordinaire krabbels. Weinig toeristen en veel norse gezichten op straat. Een vers likje verf en een glimlach zou op veel plekken wonderen doen. Sofia verdient zeker niet de schoonheidsprijs. De hoofdstad van Bulgarije is een ratjetoe van stijlen en straalt maar zwakjes.
Is Sofia goedkoop
Lange tijd is Bulgarije het allerzwakste, armste en meest corrupte broertje van Europa geweest. Die titel heeft Hongarije overgenomen. Op straat hangen de witte sterren van EU vlag gebroederlijk naast de Bulgaarse driekleur. Bulgarije is na vele jaren van voorbereiding voornemens om per 2026 de Lev te gaan verruilen voor de euro. Dat gaat ongetwijfeld iets betekenen voor het prijsniveau in het land. Sofia wordt vaak nu nog vaak genoemd als de goedkoopste Europese hoofdstad. Als je de plekjes uitkiest kun je nog prima dineren voor een tientje en een vijfsterrenhotel is aardig betaalbaar. Maar dat zal niet hetzelfde blijven.
Restanten van de Romeinen in Sofia
De Romeinen hadden er best wat van gemaakt. De restanten van hun bouwwerken zijn deels opgegraven. Bij de aanleg van de eerste metrolijn stuitte men op het levenswerk van de Romeinen. Besloten werd dat dit erfgoed behouden moest blijven. Maar niet tegen elke prijs. Met nieuwe rode bakstenen werden er halve muurtjes bovenop gemetseld zodat de oude muren niet verder afbrokkelen. Dat zorgt ervoor dat het verschil tussen nieuw en oud iets te overduidelijk is. Met het geknutselde eindresultaat in het hart van Sofia is niemand blij. Fraaier zijn de ondergrondse restanten van een badhuis en funderingen bij metrostation Serdica. Tal van oude vazen staan achter dik glas tentoongesteld langs de platforms van het metrostation.
Lees ook: Sofia bezienswaardigheden: 3x doen als je van geschiedenis houdt
Sporen van het communisme
Bulgarije heeft tientallen jaren gezucht onder een communistisch bewind. In het straatbeeld van Sofia zie je op een paar kolossale gebouwen na niet veel meer van terug. Rondom het Onafhankelijkheidsplein staan drie megalomane bouwwerken die samen het Largo complex worden genoemd. De middelste kolos is het voormalige hoofdkwartier van de communistische partij. Lenin kon vanaf zijn sokkel een paar honderd meter verderop Sofia in de gaten houden. Bovenop het thuishonk van de communistische partij stond een paarse ster die na de val van het communisme werd vervangen door de Bulgaarse vlag. Ook Lenin moest zijn sokkel verlaten en werd vervangen door de charmante en heilige Sofia met een uil op haar elleboog en een lauwerkrans in haar hand.
Lees ook: Red Flat Sofia: tijdcapsule uit het communisme
Standbeelden van het Museum of Socialist Art
Zowel Lenin als de vijfpuntige ster zijn bewaard gebleven. Verstopt tussen de kantoorgebouwen in een wijk buiten het centrum van Sofia ligt het Museum of Socialist Art. Het kleine museum zelf stelt weinig voor met een beperkte collectie schilderijen en een borstbeeld van Stalin. De tuin daarentegen is fascinerend met een ruime collectie aan potsierlijke standbeelden van Lenin, Stalin en tal van communistische leiders. Daarnaast staan er meerdere standbeelden van noeste arbeiders met opgestroopte mouwen. Ook de grote ster is hier te bewonderen.
Mooiste gebouw van Sofia
De echte ster en het symbool van Sofia is ook meteen verreweg het mooiste gebouw van de stad. De Alexander Nevsky kathedraal is de trekpleister van Sofia en werd gebouwd tussen 1882 en 1912 als eerbetoon aan de ongeveer 200.000 Russische soldaten die sneuvelden voor de Bulgaarse vrijheid. Ook de binnenzijde is de moeite waard met reusachtige kroonluchters, rijkelijk versierde wanden en een bijzonder tegelpatroon. Toch is dit niet het heiligdom met het mooiste interieur. Die eer is voorbehouden aan Sveti Sedmochislenitsi, oftewel de orthodoxe tempel van de zeven heiligen. Over een visgraat parketvloer loop je naar binnen en word je omringd door kleurrijke muurschilderingen van tal van heiligen. De compacte kerk is een ware explosie van kleuren.
Tussen bergen en kathedralen
In het kader van citybranding plaatsen veel steden de koeienletters van de stad op een hotspot waarmee de toeristische letters een attractie op zich worden. Sofia houdt het bescheiden met kleine letters achter een perkje verstopt in een hoekje bij het afzichtelijke National Palace of Culture, het concertgebouw dat ook als beursvloer wordt gebruikt. Het parkje aan de voorzijde met de fonteinen, fleurige bloemenperkjes en bomen in herfstkleuren maakt de plek iets aangenamer. Neon billboards aan de overzijde markeren de entree van Vitosha Boulevard, de beroemdste winkelstraat van Sofia. Het uitzicht aan beide uiteinden is het fraaiste van deze brede straat. Aan de ene kant doemt Vitosha mountain, de meer dan 2.000 meter hoge huisberg van Sofia op. Als je je omdraait krijg je de Sveta Nedelyakathedraal in het vizier.
Deze statige kathedraal kent een roerige geschiedenis. Communistische lieden vermoorden in 1925 een generaal, wetende dat de begrafenis in de Sveta Nedelyakathedraal plaats zou vinden en door een belangrijke meute zou worden bezocht, waaronder tsaar Boris III. De communisten hingen de koepel van de kathedraal vol met explosieven die tijdens de dienst tot ontploffing werden gebracht. Het beoogde slachtoffer tsaar Boris deed nog een boodschapje en was te laat voor de dienst en ontsprong daarmee de bom.
Markten van Sofia
Boodschappen doen in hartje Sofia is geen probleem. Voor een appel en een wortel kun je prima terecht bij de Woman’s market, de oudste markt van de stad. Eigenlijk kun je je fruit beter kopen om de hoek bij de Central Market Hall, een prachtig gebouw uit het begin van de 18e eeuw waar stokoude trams langs de voordeur pruttelen. Achter de voordeur wacht geen markt, maar een vestiging van Kaufland. De Duitse supermarktketen heeft het pand keurig getransformeerd tot een bijzondere supermarkt waarbij zelfs de fontein is behouden.
Nederlands tintje in Sofia
Verbaasd kijk ik nogmaals de muur aan de zijkant van het National Museum of Natural History. Levensgroot prijkt het gedicht ‘Zo meen ik dat ook jij bent’ van Jan Hanlo op de blauw met geel geschilderde muur. Het gedicht blijkt onderdeel te zijn van het Wall-to-wall poetry Europe project geïnitieerd door de Nederlandse ambassade waarbij in 2009 gedichten van alle Europese lidstaten verspreid over Sofia zijn aangebracht.
Is Sofia de moeite waard?
De omzichtige liefdesverklaring in het gedicht van Jan Hanlo past wat minder goed bij de Bulgaarse hoofdstad. Sofia is niet als wit koraal en parels diep in zee, verlangend en vrijgevig. Het is een wat grauwe, norse in zichzelf gekeerde stad. Maar ook een stad met een verhaal en een paar parels, bovendien een stad die nog geen last van toerisme heeft.
Als je wat tempo maakt kun je de meeste bezienswaardigheden in een dag afvinken. De alom geroemde free walking tours die meerdere keren per dag worden aangeboden leiden je erlangs. Twee dagen is meer dan genoeg voor Sofia. Voor een vlucht van paar tientjes ben je aan de andere kant van Europa in een stad met een ander alfabet waar je nu nog prima een betaalbaar weekendje kunt doorbrengen. Zo meen ik dat Sofia is.
