De Pamir Highway bezoeken is voor veel reizigers in Centraal-Azië een waar hoogtepunt. Deze weg geeft je geweldige uitzichten over desolate berglandschappen. En ondanks dat de naam een grote weg doet vermoeden, is deze ‘highway’ een vrij kleine, vaak slechte weg. Desalniettemin hebben reizigers ook de keuze om van de grote weg af te wijken en de route ten zuiden van de Pamir Highway te nemen, door de Wakhan-vallei. Waarom dit een fantastische keuze is, lees je hier!
Reizen door de Wakhan-vallei
De Wakhan-vallei ligt helemaal in het zuidoosten van Tadzjikistan. Door de vallei loopt de rivier de Panj, en deze rivier vormt ook de grens met het grote buurland van Tadzjikistan: Afghanistan. Als je deze route kiest, reis je dus kilometers lang langs een rivier, waar aan de overkant één van de meest gesloten landen ter wereld ligt.
Het is een absurd idee om je te realiseren dat er een compleet andere wereld, zó dichtbij is. Want het leven aan de overkant van de rivier kun je gewoon zien en horen, en je zou haast kunnen zeggen ook voelen. Maar toch is het voor de inwoners van Afghanistan compleet anders dan voor de Tadzjieken.
Geschiedenis van de Wakhan regio
Extra wrang, wanneer je bedenkt dat er ooit gewoon een open grens was en er levendig werd gehandeld tussen de twee landen. De bergen in de regio worden vooral bewoond door verschillende volkeren, waaronder de Wakhi. Die hadden weinig van doen met officiële landsgrenzen, en tot de Taliban de macht in Afghanistan weer overnam waren er dan ook gewoon markten op neutraal terrein op eilandjes in de rivier tussen de twee landen in.
De grens is namelijk zeer arbitrair, en bestaat pas sinds 1893. De Russen zaten toen in Tadzjikistan, en de Britten in het daaraan grenzende Pakistan. Omdat de Russen geen grens met de Britten wilde delen, gaven ze een smalle strook bergen aan het andere buurland, Afghanistan. En zo ontstond de Afghaanse Wakhan-corridor en de Tadzjiekse Wakhan-vallei, een kunstmatige grens tussen twee landen die een volk in tweeën splitte.
Kenmerken van de Wakhan-vallei
Deze splitsing tussen de twee landen is met de huidige politieke situatie alleen maar kenmerkender geworden, want de grenzen zijn nu echt helemaal dicht. Waar tot enkele jaren terug het nog mogelijk was om vanuit hier Afghanistan te betreden, is dat nu niet mogelijk want de regering van Tadzjikistan erkent het regime van de Taliban niet. En dus is deze prachtige groene vallei een vallei geworden waar je zo zichtbaar, zo dichtbij een totaal andere wereld bent.
En dat zie je ook als je als reiziger langs de Panj-rivier reist. Je hebt een GBAO-permit nodig om hier te mogen reizen, en je zult ook veel soldaten op de weg tegenkomen die patrouilleren. En dat zie je ook aan de overkant van de rivier, waar de Taliban hetzelfde doet. Een vreemde gewaarwording. Maar, desalniettemin, is de Wakhan-vallei om nog veel meer redenen een bijzondere plek om te bezoeken.
Wat te doen in de Wakhan-vallei
Vooropgesteld, het mooiste aan de Wakhan-vallei is de natuur. Want hoewel heel Tadzjikistan prachtig is, is het ook een land wat voornamelijk uit berggebied bestaat en zodanig hoog ligt, dat er weinig bomen groeien. De Wakhan-vallei is echter een vruchtbare regio en het is hier dus een relatief groene oase vergeleken met de rest van het land. Alleen dat is al de moeite van het rondreizen waard. Daarnaast zijn er echter nog meer toffe plekken om te bezoeken in de Wakhan-vallei.
Bekijk ook onze reisroute van twee weken door Tadzjikistan met allerlei praktische tips en adviezen.
1. De hotsprings in de Wakhan-vallei
Voor ons was de grootste verrassing dat er veel hotsprings te vinden waren in de Wakhan-vallei. Niet gek natuurlijk als je in zo’n bergachtige regio bent, maar het was totaal niet in ons opgekomen dat er zoveel hotsprings zouden zijn.
Als je reist door de Wakhan-vallei mag je deze echter absoluut niet overslaan! Er zijn veel hotsprings te vinden, maar de Garmchasma hotspring niet ver van Khorog is een mooie aanrader vanwege de witte zoutafzettingen. Ook de Bibi Fatima Hotsprings zijn prachtig. Deze liggen hoog op een berg waar je ook een prachtig uitzicht hebt.
Beide hotsprings hebben een mooie en een minder mooie kant. Mannen en vrouwen zijn gescheiden, en wie aan welke kant mag wisselt men regelmatig af. Je kunt dus geluk of pech hebben, maar het water is gelukkig altijd heerlijk warm!
2. Bezoek de forten langs de Panj-rivier
Vlak voor de Bibi Fatima Hotsprings vind je het Yamchun Fortress. Dit fort ligt bovenop een berg en heeft een prachtig uitzicht over de Wakhan-vallei. Het is nog relatief goed herkenbaar als oud fort en gratis toegankelijk. Ook het Khakha Fortress is de moeite waard, ondanks dat deze al wat meer vergaan is. De locatie is nog steeds prachtig, dicht op de Panj-rivier. Je kijkt hier, omdat het wat lager gelegen is, zo Afghanistan in.
Aan het begin van de Wakhan-vallei, net voor je echt de vallei betreedt, vind je nog het Hulbuk Kasteel. Deze werd gerenoveerd toen wij er waren, dus binnen konden we niet kijken. Maar van buiten zag het er keurig gerestaureerd (en dus wel minder authentiek) uit. Vlakbij is ook een klein museum te vinden waar je wat meer over de geschiedenis kunt leren (of in ieder geval oude foto’s kunt bekijken, want een taalbarrière is er zeker!).
3. Ga op de foto met het Afghanistan-bord
Bij Shohun-i Bolo vind je het beroemde bord dat we weg naar Afghanistan aanduidt. Hier is een brug over de Panj-rivier, waar je ooit dus gemakkelijk de grens tussen Tadzjikistan en Afghanistan over kon steken. Inmiddels is dat niet meer mogelijk, maar het bord is er nog steeds en voor toeristen toch altijd leuk om even een stop onderweg te maken. Je rijdt er immers toch langs!
4. Ga wandelen in de Wakhan-vallei
Kenmerkend voor de Wakhan-vallei is dat het omringd is door enorme bergketens, waaronder de indrukwekkende Hindu-Kush. Het is dus echt genieten als je in deze regio gaat wandelen! Doe dat wel met gids of op een bestaand pad, want in een grensgebied als deze moet je altijd voorzichtig zijn.
Een prachtige wandeling is een dagtocht naar Engels Peak. Tijdens deze hike kijk je namelijk fantastisch uit over de vallei, over de ruigere Wakhan-corridor aan de overkant in Afghanistan, en de weer daarachter gelegen bergen van de Hindu-Kush.
Praktische tips voor het reizen door de Wakhan-vallei
Hoewel dit niet officieel een onderdeel is van de Pamir Highway, is de Wakhan-vallei eigenlijk een must-see tijdens je rondreis door Tadzjikistan. Het landschap is zo anders dan in de rest van het land, dat je hier sowieso geweest wil zijn. Het gebied ligt echter wel vrij afgelegen, en het duurt wel een dag of twee voordat je er met de auto bent.
De grootste steden in deze buurt zijn Khorog en Ishkoshim, wat meer aan het begin van de vallei. Dieper in de vallei richting het oosten is Langar een aardig plaatsje (maar absoluut geen stad). Onderweg zijn er wel kleine winkeltjes te vinden, maar zorg dat je voor onderweg wel al je proviand en andere eventuele benodigdheden bij je hebt. Pinnen is hier niet mogelijk, neem dus ook voldoende cash mee! Internet is zeer slecht in deze vallei, en de kans is groot dat je hier enige tijd (of dagen) zonder bereik zal zitten.
Er zijn in de kleine dorpjes veel homestays te vinden. Vooraf boeken is vaak niet mogelijk, maar er is veelal plek en als je met een gids op pad bent, zal die dat voor je kunnen regelen. Bij de homestays zit het eten meestal inbegrepen, wat ideaal is, want restaurants zul je in deze weelderige vallei niet snel vinden!
